Phân tích tác động của mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% và tăng trưởng tín dụng 16% đến kinh tế Việt Nam

Theo Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú, để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 8% thì ngành ngân hàng sẽ dự kiến “bơm” ra thị trường khoảng 2,5 triệu tỷ đồng.

Mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% và tăng trưởng tín dụng 16% đặt ra nhiều cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn không ít thách thức đối với nền kinh tế Việt Nam. Việc cung tiền với quy mô lớn có thể tác động mạnh đến lạm phát, lãi suất, thị trường tài chính và các rủi ro dài hạn.

1. Tác động đến lạm phát

Tăng trưởng tín dụng 16% đồng nghĩa với việc hệ thống ngân hàng bơm thêm khoảng 2,5 triệu tỷ đồng vào nền kinh tế, làm dấy lên lo ngại về áp lực lạm phát. Tuy nhiên, phân tích dữ liệu các năm trước cho thấy lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát:

• Năm 2023: Lạm phát trung bình 3,25% dù tín dụng tăng mạnh vào cuối năm.
• Năm 2024: Lạm phát 3,63% dù tăng trưởng tín dụng hơn 15%.
• Năm 2025: NHNN đặt mục tiêu lạm phát khoảng 4,5-5%, cho thấy tiếp tục có sự linh hoạt hơn trong điều hành chính sách tiền tệ, có thể chấp nhận một mức lạm phát cao hơn để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Có thể thấy NHNN vẫn có thể kiểm soát lạm phát nhờ các công cụ như:

• Điều chỉnh cung tiền linh hoạt theo diễn biến thị trường.
• Kiểm soát dòng chảy tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất thay vì đầu cơ.
• Áp dụng chính sách hút tiền về qua nghiệp vụ thị trường mở (OMO) hoặc nâng dự trữ bắt buộc nếu cần thiết.

Tuy nhiên, áp lực lạm phát vẫn có thể gia tăng nếu tín dụng chủ yếu chảy vào các lĩnh vực kém hiệu quả thay vì sản xuất. Khi đó, cung tiền lớn có thể đẩy giá cả lên cao, làm mất ổn định vĩ mô.

2. Tác động đến lãi suất

Chính sách bơm tiền mạnh có mối liên hệ chặt chẽ với xu hướng giảm lãi suất. Thực tế, NHNN đã 4 lần cắt giảm lãi suất điều hành trong năm 2023, giúp:

• Lãi suất huy động trung bình giảm còn ~3,5%/năm.
• Lãi suất cho vay trung bình giảm còn ~6,7%/năm – mức thấp nhất trong vòng 20 năm.

Lãi suất thấp giúp giảm chi phí vốn cho doanh nghiệp và người dân, thúc đẩy đầu tư và tiêu dùng. Tuy nhiên, có hai vấn đề cần lưu ý:

• Nếu lãi suất giảm quá thấp, dòng tiền có thể chảy vào các kênh đầu cơ như bất động sản hoặc chứng khoán thay vì sản xuất.
• NHNN sẽ phải “cảnh giác” với nguy cơ lạm phát quay trở lại, khi đó lãi suất có thể phải điều chỉnh tăng lên, gây ảnh hưởng đến doanh nghiệp và nền kinh tế.

Như vậy, chính sách lãi suất cần được điều chỉnh linh hoạt để vừa hỗ trợ tăng trưởng vừa kiểm soát rủi ro tài chính.

3. Tác động đến tăng trưởng kinh tế

Mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% được hỗ trợ mạnh bởi chính sách tiền tệ nới lỏng và tín dụng tăng trưởng cao. Việc bơm một lượng vốn lớn vào nền kinh tế sẽ có tác động tích cực nếu dòng tiền được sử dụng hiệu quả:

• Doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn rẻ để đầu tư mở rộng sản xuất.
• Người tiêu dùng dễ dàng vay vốn với chi phí thấp hơn để mua nhà, xe, hoặc chi tiêu lớn.
• Tổng cầu nội địa được kích thích, giúp nền kinh tế tăng trưởng nhanh hơn.

Tuy nhiên, mức độ hấp thụ vốn của nền kinh tế là một yếu tố quan trọng. Nếu:

• Nền kinh tế hấp thụ tốt: Tăng trưởng GDP có thể đạt mục tiêu nhờ đầu tư và tiêu dùng tăng mạnh.
• Nền kinh tế hấp thụ kém: Tiền có thể bị tồn đọng trong hệ thống ngân hàng hoặc chảy vào các tài sản tài chính thay vì hoạt động sản xuất thực.

Bài học từ năm 2023 cho thấy, dù NHNN nới lỏng tiền tệ mạnh nhưng GDP Quý I/2023 chỉ tăng 3,32% do tổng cầu yếu. Điều này nhấn mạnh rằng, chính sách tiền tệ cần có thời gian để “ngấm” vào nền kinh tế. Tuy nhiên, bối cảnh hiện nay đã khác khi nền kinh tế đang hồi phục tốt và nhu cầu mở rộng sản xuất kinh doanh cũng lớn hơn nhiều so với năm 2023 do vậy mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2025 trên 8% là hoàn toàn có thể nhờ các chính sách tín dụng và tài khóa cởi mở hơn.

4. Ảnh hưởng đến thị trường tài chính

Thị trường chứng khoán:

• Tích cực: Lãi suất thấp khiến kênh gửi tiết kiệm kém hấp dẫn, dòng tiền có thể chuyển sang chứng khoán, giúp thanh khoản thị trường dồi dào hơn.
• Rủi ro: Nếu dòng tiền chảy vào đầu cơ quá mạnh, thị trường có thể bị đẩy lên mức quá cao so với giá trị thực, dẫn đến nguy cơ điều chỉnh mạnh trong tương lai.

Thị trường bất động sản:

• Lợi ích: Tín dụng tăng giúp người mua nhà dễ tiếp cận vốn hơn, các doanh nghiệp bất động sản có thể khởi động lại dự án dang dở.
• Rủi ro: Nếu dòng vốn chủ yếu chảy vào đầu cơ thay vì nhu cầu ở thực, giá bất động sản có thể bị đẩy lên quá cao, hình thành bong bóng.

Thị trường tín dụng và ngân hàng:

• Lợi ích: Tín dụng dồi dào giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn dễ dàng hơn.
• Rủi ro: Nợ xấu có thể gia tăng nếu tín dụng tăng nhanh nhưng không đi kèm với chất lượng kiểm soát.

Tóm lại, việc bơm tiền mạnh có thể thúc đẩy các thị trường tài chính nhưng cũng cần giám sát chặt chẽ để tránh bong bóng tài sản.

5. Rủi ro dài hạn và thách thức

Dù có nhiều lợi ích ngắn hạn, chính sách tăng trưởng tín dụng mạnh cũng có thể gây ra rủi ro dài hạn:

• Bong bóng tài sản: Khi giá chứng khoán và bất động sản tăng nhanh nhờ tiền rẻ, nguy cơ điều chỉnh mạnh có thể xảy ra nếu chính sách tiền tệ đảo chiều.
• Áp lực lên tỷ giá: Nếu cung tiền nội địa tăng nhanh hơn mức tăng trưởng thực, tiền đồng có thể chịu áp lực mất giá trong trung và dài hạn.
• Nợ xấu ngân hàng: Nếu tín dụng không được kiểm soát tốt, nợ xấu có thể gia tăng, gây áp lực lên hệ thống ngân hàng.

Do đó, NHNN cần có chiến lược rút tiền hợp lý sau khi mục tiêu tăng trưởng đạt được để tránh rủi ro mất kiểm soát thị trường tài chính.

Kết luận

Việc đặt mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% và tăng trưởng tín dụng 16% có thể mang lại động lực quan trọng cho nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế đang hồi phục mạnh hơn so với năm 2023. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao nhất và tránh rủi ro dài hạn, chính sách tiền tệ cần:

✅ Điều chỉnh linh hoạt cung tiền để kiểm soát lạm phát.
✅ Duy trì lãi suất thấp nhưng giám sát chặt dòng chảy tín dụng.
✅ Hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi thay vì để tiền chảy vào đầu cơ.
✅ Tăng cường giám sát nợ xấu và quản lý rủi ro hệ thống tài chính.

Với sự điều hành thận trọng của NHNN, nền kinh tế Việt Nam có cơ hội đạt được mục tiêu tăng trưởng cao mà vẫn giữ được sự ổn định vĩ mô.