Bộ Tài chính có vẻ sắp thay đổi nhiều loại thuế đánh vào hàng tiêu dùng và hàng công nghiệp
Độc giả có thể thấy trong vài tháng qua đã có nhiều Nghị định và Luật mới được đề xuất trong đó thuế đánh vào nhiều loại hàng hóa được nâng lên; từ thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc; thuế nhập khẩu đối với một số mặt hàng nguyên liệu nhập khẩu của ngành sữa; thuế xuất khẩu quặng và hiện tại là thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế nhập khẩu đối với nhiều mặt hàng đồ uống sản xuất trong nước và nhập khẩu. Ngoài ra còn có đề xuất tăng thuế đối với một số sản phẩm thép.
Những đề xuất tăng thuế này là nhằm tăng thu ngân sách từ thuế – Trước đây Bộ Tài chính đã liên tục có những đề xuất điều chỉnh thuế vì nhiều lý do và thường vừa được hiểu là động thái chính sách dành cho một ngành nào đó (một số trường hợp là giúp cho ngành phát triển trong khi hạn chế nhập khẩu…) và vừa nhằm mục đích tăng thu ngân sách. Và điểm khác biệt lần này là (1) có nhiều đề xuất tăng thuế ở nhiều ngành và (2) động cơ ở đây có vẻ chủ yếu là nhằm tăng thu ngân sách. Đây là điều dễ hiểu vì hiện tình hình tài khóa đang căng thẳng. Thời điểm tăng thuế là về cuối năm và nhiều loại thuế được tăng sẽ có hiệu lực từ năm sau. Và nhiều doanh nghiệp đã có đề nghị giảm mức tăng hoặc giãn thời gian tăng thuế.
Hiệp hội Bia – Rượu – NGK Việt Nam (VBA) kiến nghị giãn thời gian tăng thuế tiêu thụ đặc biệt cho các mặt hàng bia, rượu và NGK và điều này sẽ có lợi cho các doanh nghiệp sản xuất bia bên cạnh các doanh nghiệp bia-rượu-NGK khác.
Gần đây truyền thông đưa tin Hiệp hội Bia – Rượu – NGK Việt Nam (VBA) đã trình kiến nghị lên Văn phòng chính phủ và các bộ ngành hữu quan về việc giãn thời gian thực hiện quy định thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng bia, rượu và NGK. Bản kiến nghị nêu ra sự bất cập trong tăng thuế trên giá bán thay vì trên giá nhập khẩu. Về cơ bản, bản kiến nghị muốn giãn thời gian thực hiện tăng thuế cho một số mặt hàng bia, rượu và NGK.
Theo Luật số 70/2014/QH13 ngày 26/11/2014 và nghị định hướng dẫn là Nghị định số 108/2015/NĐ-CP ngày 28/10/2015, thì thuế tiêu thụ đặc biệt đánh vào mặt hàng bia sẽ tăng từ 50% hiện nay lên 55% vào 2016; 60% vào 2017 và từ 2018 trở đi là 65%. VBA đã đề nghị giãn thực hiện Nghị định trên sang 2017. Trong khi đó theo Nghị định 108, thuế tiêu thụ đặc biệt cho mặt hàng bia, rượu và NGK sẽ tăng từ 60% đến 150%.
Nếu kiến nghị của VBA được chấp thuận thì các công ty bia trong nước sẽ tiết kiệm được đáng kể chi phí trong năm 2016. Chẳng hạn chúng tôi ước tính LNST của Sabeco năm 2016 có thể cộng thêm 10,8% lên 4.493 tỷ đồng từ dự báo hiện nay là 4.053 tỷ đồng nếu chính phủ đồng ý giãn thực hiện quyết định tăng thuế. Tuy nhiên lợi ích từ việc giãn tăng thuế chỉ tồn tại trong một năm vì cơ quan thuế sẽ tăng thuế trong năm sau đó.
Hiện chúng tôi dự báo doanh thu thuần của Sabeco năm 2015 là 28.707 tỷ đồng, tăng trưởng 14,3% và LNST đạt 3.752 tỷ đồng, tăng trưởng 27,2% nhờ doanh thu tăng và giá đầu vào giảm. Trong khi đó cho 2016 hiện chúng tôi dự báo doanh thu thuần đạt 30.654 tỷ đồng, tăng trưởng 6,5% và LNST đạt 4.053 tỷ đồng, tăng trưởng 8%. Giá hiện tại trên OTC của Sabeco là 90.000đ/cp và theo đó P/E dự phóng 2015 là 16,3 lần và 2016 là 15,1 lần.
Thuế tài nguyên cũng sẽ tăng từ 1/7/2016
Sau khi thảo luận, Bộ Tài chính hiện sẽ giãn thực hiện tăng thuế tài nguyên đối với tất cả các loại khoáng sản sang 1/7/2016 thay vì 1/1/2016 như kế hoạch trước đó. Quốc hội đã thông qua quyết định tăng thuế tài nguyên và thay đổi cụ thể như sau;
(1) Tăng thuế tài nguyên đối với các khoáng sản như sắt, mangan, titan, vàng, đất hiếm, bạch kim, bạc, thiếc từ 12-16% lên 12-18%; trong đó phần lớn tăng 2%.
(2) Tăng thuế tài nguyên đối với các khoáng sản như wolfram, antimoan, chì, kẽm, bauxite, nhôm, đồng, niken, cobalt, molypden, thủy ngân, magiê, vanadi và các khoáng sản kim loại khác lên 12-20% từ mức hiện tại từ 10-18%.
(3) Đối với nhóm khoáng sản không kim loại, thuế cũng sẽ tăng như sau; tăng lên 7% đối với đất khai thác để san lấp và xây dựng công trình; tăng lên 10% đối với đá, sỏi; đá nung vôi và sản xuất xi măng; tăng lên 15% đối với cát và đá granite; tăng lên 10% đối với than hầm lò, tăng lên 12% đối với than lộ thiên; tăng lên 27% đối với kim cương, rubi, sapphire.
Vào tháng 9 chúng tôi đã có nhận định về đề xuất tăng thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc và gần đây đã nhận định về đề xuất tăng thuế đối với một số mặt hàng nguyên liệu nhập khẩu ngành sữa. Do vậy 2 phần dưới đây chủ yếu nhắc lại nội dung đã viết cộng với một số thông tin cập nhật.
Bộ Tài chính đã ban hành thông tư tăng thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc
Thông tư số 163/2015/TT-BTC tăng thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc. Thông tư có hiệu lực vào ngày 20/12/2015. Bộ Tài chính đã điều chỉnh thuế nhập khẩu cho một số loại xe tải nhập khẩu nguyên chiếc sau khi kim ngạch nhập khẩu mặt hàng này tăng mạnh từ đầu năm. Chúng tôi được biết số lượng xe nhập khẩu đã tăng khoảng 101,7% so với cùng kỳ lên 75.240 chiếc với giá trị tăng 133,2% so với cùng kỳ lên 1,91 tỷ USD trong 8 tháng đầu năm. Trong đó phần lớn là xe nhập từ Trung Quốc (là 18.900 chiếc, tăng 167% so với cùng kỳ).
Thông tư này sẽ có lợi cho các doanh nghiệp lắp ráp như TMT và HTL – Trong khi đó thuế nhập khẩu phụ tùng ô tô tải để lắp ráp trong nước được đề xuất giữ nguyên. Rõ ràng đây là nỗ lực nhằm bảo vệ ngành lắp ráp nội địa sau khi xe nhập khẩu nguyên chiếc tăng mạnh. Điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến những doanh nghiệp nhập khẩu xe nguyên chiếc như HHS (nhập khẩu từ Trung Quốc). Và trái lại các doanh nghiệp nhập khẩu phụ tùng như TMT hay HTL (mua xe được rắp ráp trong nước từ Hino Motors Vietnam) sẽ được lợi.
Thuế nhập khẩu đối với các sản phẩm ô tô nhập khẩu nguyên chiếc (CBU) sẽ tăng lên mức tối đa cho phép theo WTO – Theo Thông tư số 163/2015/TT-BTC của Bộ Tài Chính quy định thuế nhập khẩu đối với xe tải và linh kiện, phụ tùng, thuế suất thuế nhập khẩu sẽ tăng lên mức trần cho phép theo WTO, cụ thể như sau;
(1) Xe tải dưới 5 tấn – thuế nhập khẩu sẽ tăng lên mức trần cho phép theo WTO là 70% từ thuế suất hiện tại là 68%.
(2) Xe tải trên 5 tấn nhưng không quá 10 tấn – thuế nhập khẩu sẽ tăng lên mức trần cho phép theo WTO là 70% từ thuế suất hiện tại là 50%.
(3) Xe tải trên 10 tấn nhưng không quá 20 tấn – thuế nhập khẩu sẽ tăng lên mức trần cho phép theo WTO là 45-70% từ thuế suất hiện tại là 30%.
(4) Xe tải trên 20 tấn nhưng không quá 45 tấn – tăng thuế nhập khẩu từ 15-20% lên 25-35%, là mức trần theo thỏa thuận WTO.
(5) Xe tải trên 45 tấn – thuế nhập khẩu giữ nguyên ở mức 0% do các nhà sản xuất trong nước không thể sản xuất loại xe tải này.
Hơn nữa, dự thảo cũng đề xuất thuế nhập khẩu đối với xe tải tự đổ có tải trọng trên 20 tấn nhưng không quá 24 tấn, thuộc loại được thiết kế để sử dụng trên các loại đường không phải là đường quốc lộ tăng lên 50% từ mức hiện tại là 20-30%. Trong khi đó thuế nhập khẩu đối với xe tự đổ trên 24 tấn nhưng không quá 45 tấn, được thiết kế để sử dụng trên đường quốc lộ sẽ tăng lên 25% từ mức hiện tại là 10%. Với dòng xe chuyên dụng như xe đông lạnh, xe thu gom phế thải; xe chở ximăng đề xuất tăng thuế suất lên mức thống nhất là 20% thay vì ngưỡng dao động 15-20% như hiện tại.
Thuế nhập khẩu đối với xe lắp ráp trong nước (CKD) với 100% linh kiện được nhập khẩu không đổi – Trong khi đó thuế nhập khẩu hiện tại đối với các loại xe CKD sẽ không đổi ở mức 24%. Các nhà nhập khẩu xe tải CBU sẽ phải chịu thuế suất cao hơn đối với các các sản phẩm nhập khẩu nguyên chiếc và đây là bất lợi đối với các doanh nghiệp này.
VNM có khả năng bị truy thu thuế nhập khẩu do Cơ quan hải quan thay đổi mã số một mặt hàng nguyên liệu nhập khẩu. Có khả năng ảnh hưởng một chút đến lợi nhuận.
Cơ quan Hải quan thay đổi mã số đối với một mặt hàng nguyên liệu nhập khẩu của VNM và các công ty sữa khác, đồng thời đề nghị truy thu thuế – Các phương tiện truyền thông đưa tin Tổng cục Hải quan đã yêu cầu truy thu thuế giai đoạn 2010-2015 đối với các công ty sản xuất và nhập khẩu sữa cho sản phẩm có tên là Anhydrous Milkfat (dầu bơ khan), do Fonterra của New Zealand sản xuất. Có vẻ cơ quan Hải quan đã thay đổi mã số sản phẩm này (có trong tất cả các văn bản luật liên quan) từ 0405.90.10 với thuế suất 5% cho giai đoạn từ 2010-2015 thành 0405.90.90 với thuế suất 15% trong 2010 & 2011; 10% trong 2012 & 2013 và 7% trong 2014 & 2015.
Khả năng ảnh hưởng đến lợi nhuận là cao nhưng theo chúng tôi mức độ ảnh hưởng là không lớn – Các công ty sữa bao gồm VNM đã gửi văn bản kiến nghị lên Thủ tướng và Bộ Tài chính. Theo đó, sẽ cần chờ quyết định cuối cùng của chính phủ. Nếu chính phủ không có hành động cụ thể nào, thì việc truy thu thuế sẽ ảnh hưởng một chút đến lợi nhuận năm 2015 của VNM. VNM không công bố thông tin chi tiết , tuy nhiên HSC đã tự ước tính ảnh hưởng có thể xảy ra đối với VNM.
HSC ước tính trong kịch bản xấu nhất, việc truy thu thuế có thể làm giảm đi 2,9% LNTT năm 2015, tương đương 280 tỷ đồng – Nguyên liệu nhập khẩu đầu vào chính của VNM là bột sữa nguyên kem (sử dụng sản xuất sữa nước tiệt trùng, sữa chua, kem) và bột sữa tách béo (sử dụng để sản xuất sữa nước tiệt trùng, sữa chua, kem và phô mai).
Trong khi đó dầu bơ khan là nguyên liệu phụ để sản xuất sữa đặc, kem và phô mai; chứ không phải là nguyên liệu chính. Vì vậy chúng tôi giả định rằng sản phẩm này chỉ đóng góp 5-10% tổng lượng sữa nguyên liệu đầu vào nhập khẩu của VNM. Nếu dầu bơ khan chiếm 10% sữa nguyên liệu nhập khẩu của VNM thì khoản truy thu thuế trong 5 năm qua trong trường hợp xấu nhất là khoảng 280 tỷ đồng; tương đương 2,9% LNTT dự báo là 9.591 tỷ đồng.
Nhận định của HSC – Gần đây chính phủ đã có nhiều động thái nhằm tăng thu ngân sách từ thuế đánh vào nhiều mặt hàng: bia-rượu-NGK, khoáng sản; xe nhập khẩu; thép nhập khẩu và sữa nguyên liệu nhập khẩu. Và những động thái này có thể được coi là để:
(1) Trước tiên là để tăng thu ngân sách từ thuế đánh vào những mặt hàng tiêu dùng không thiết yếu có sức cầu đang tăng nhanh bên cạnh các mặt hàng khoáng sản
(2) Thứ hai là để tăng thuế những mặt hàng nhập khẩu có dấu hiệu tăng mạnh của kim ngạch nhập khẩu và trong một số trường hợp (chẳng hạn thép) là dấu hiệu bán phá giá.
(3) Thứ ba là để ứng phó trước tác động làm giảm thu ngân sách từ thuế trong tương lai của những Hiệp định FTA đã ký kết do lộ trình giảm dần thuế quan, Bộ Tài chính hiện đang tìm nguồn thu thay thế.
Mục đích là nhằm tăng thu ngân sách từ thuế và cân bằng lại các nguồn thu ngân sách từ thuế khi nền kinh tế phát triển hơn – Việc tăng thuế có mục đích kép là tăng thu ngân sách từ thuế (hiện nhiều người đang ngày càng lo ngại về tình hình thâm hụt ngân sách & nợ công cao) và đồng thời tăng chi phí tiêu thụ đối với người tiêu dùng ở một số mặt hàng không thiết yếu nhất định (rượu & ô tô) vốn là nhân tố đóng góp trực tiếp vào sự tăng lên của thâm hụt thương mại. Ở đây cũng có những nhân tố tác động khác như: xu hướng chung là tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các mặt hàng xa xỉ do thu nhập bình quân đầu người tăng lên và lo ngại nguy cơ bán phá giá một số sản phẩm (thép).
Một số ngành kiến nghị giảm bớt hoặc giãn tăng thuế – Những đối tượng thuộc ngành chịu ảnh hưởng của việc tăng thuế đã kiến nghị giảm bớt hoặc giãn tăng thuế. Như chúng tôi đã đề cập trước đây, các công ty ngành sữa chẳng hạn VNM đã có văn bản kiến nghị trước quyết định truy thu thuế. Các công ty khai thác khoáng sản cũng không mấy hài lòng trước quyết định tăng thuế tài nguyên. Và hiện VBA đang kiến nghị giãn tăng thuế tiêu thụ đặc biệt mặt hàng bia, rượu & NGK (tuy nhiên những doanh nghiệp này sẽ ít phải lo lắng hơn nếu thuế chỉ tăng đối với hàng nhập khẩu). Trong khi đó Bộ Tài chính đã chấp nhận giãn thời hạn tăng thuế tài nguyên thêm 6 tháng. Vậy liệu có cơ hội Chính phủ sẽ nhượng bộ hay giãn tăng thuế trong các trường hợp khác hay không?
Bộ Tài chính có lẽ sẽ giảm một chút mức tăng thuế nhưng mức tăng hầu hết các loại thuế được đề xuất sẽ giữ nguyên – Theo chúng tôi nói chung cơ hội Chính phủ thay đổi đáng kể nội dung các đề xuất & quyết định tăng thuế là thấp. Tuy nhiên sẽ có khả năng giãn tăng thuế hoặc nhượng bộ nhất định. Hiện Bộ Tài chính rất muốn tăng nguồn thu ngân sách. Và việc giảm mức thuế tăng sẽ khiến Bộ Tài chính phải tìm nguồn thu ngân sách khác để thay thế. Trong một số trường hợp chẳng hạn VNM thì có vẻ cơ sở để yêu cầu Bộ Tài chính nhượng bộ là chắc chắn hơn vì đây là trường hợp truy thu thuế cho hoạt động kinh doanh trong quá khứ vì như vậy KQKD trước đây có lẽ sẽ phải bị điều chỉnh.
Tác động của các đề xuất & quyết định tăng thuế không quá lớn và rơi vào một số công ty nhất định thuộc các ngành sữa, bia-rượu-NGK, khai khoáng và lắp ráp ô tô.
Nguồn: HSC
