Hợp đồng tương lai (HĐTL) trên chỉ số dự kiến sẽ ra mắt trong thời gian tới. Bài viết này để làm rõ một số thắc mắc thường gặp của NĐT đối với loại hình còn rất mới mẻ ở TTCK Việt Nam.
- Hướng dẫn cách đầu tư chứng khoán phái sinh
- Cách mở tài khoản chứng khoán phái sinh
- Các câu hỏi thường gặp về TTCK phái sinh
Cần bao nhiêu tiền để tham gia giao dịch HĐTL?
Để trả lời câu hỏi này trước tiên cần xác định quy mô của HĐTL:
Quy mô HĐ = Hệ số nhân x Chỉ số cơ sở (underlying Index) x số HĐ
Hệ số nhân áp dụng nhiều khả năng là 100.000. Như vậy, giả sử chỉ số cở sở là VN-30 ở mức 800 điểm thì quy mô của 1 HĐTL sẽ là 80 triệu đồng:
800 x 100.000 x 1 = 80.000.000
Nói đơn giản, 1 điểm tương ứng với 100.000 đồng. 1 hợp đồng tương lai 800 điểm có giá trị 80 triệu. Với mức ký quỹ khoảng 10-15% thì NĐT chỉ cần 8 triệu đồng là đã có thể tham gia mua/bán HĐTL
Giao dịch như thế nào?
Cơ chế giao dịch gần như tương tự giao dịch CK thông thường. Tuy nhiên có thể sẽ áp dụng giới hạn về quy mô (chẳng hạn 1 TK chỉ được giao dịch tối đa 5000 hợp đồng), và thời gian giao dịch bắt đầu trước 15 phút so với TTCK.
Cách tính toán ký quỹ?
Để giúp NĐT dễ tưởng tượng, hãy xem xét TK ký quỹ của NĐT thay đổi như thế nào trong các TH biến động của chỉ số qua ví dụ sau:
- NĐT MUA 10 HĐTL chỉ số VN-30 ở mức 800 điểm
- Giá trị 10 HĐTL tại ngày 1/6/2017: 80 triệu x 10 HĐ = 800 triệu
- Ký quỹ ban đầu (IM – Initial Margin): số tiền NĐT phải đặt cọc với mỗi HĐTL được giao dịch. Tỷ lệ 15%
IM = 15% x 800 triệu = 120 triệu
- Ký quỹ duy trì (MR – Margin Requirement): số tiền tối thiểu NĐT cần duy trì ở TK trong suốt quá trình duy trì vị thế. Nếu thua lỗ khiến TK ký quỹ bị giảm dưới mức này, NĐT phải nộp thêm tiền. Tỷ lệ 10%
MR = 10% x 800 triệu = 80 triệu
Trường hợp 1: Chỉ số VN-30 ngày hôm sau đóng cửa giảm từ 800 điểm về 750 điểm (giảm 50 điểm)
-> Giá trị 10 HĐTL còn 750 triệu -> NĐT lỗ 50 triệu đồng
-> số dư TK ký quỹ còn: 120- 50 = 70 triệu đồng
Hệ thống cũng sẽ tính toán yêu cầu ký quỹ ban đầu và ký quỹ duy trì mới như sau, dựa trên giá trị của HĐTL vào cuối ngày:
Ký quỹ ban đầu mới = 15% x 750 = 112,5 triệu
Ký quỹ duy trì mới = 10% x 750 = 75 triệu
Như vậy trong TH này, số dự TK ký quỹ của NĐT (70 triệu) đã giảm dưới mức yêu cầu ký quỹ duy trì (75 triệu)
-> NĐT phải nộp thêm vào đến mức ký quỹ ban dầu: 112,5 – 70 = 42,5 triệu
Trường hợp 2: Chỉ số giảm nhẹ hơn, từ 800 điểm về 780 điểm. NĐT chỉ lỗ 20 triệu, số dư TK ký quỹ giảm còn 100 triệu, nhưng vẫn cao hơn mức ký quỹ duy trì mới là 78 triệu. NĐT không phải nộp thêm tiền vào TK ký quỹ.
Trường hợp 3: VN-30 tăng lên 840 điểm, số dư TK ký quỹ tăng 40 triệu lên 160 triệu. Tuy nhiên, hết sức lưu ý là mức yêu cầu ký quỹ cũng tăng theo:
Ký quỹ ban đầu mới = 15% x 840 = 126 triệu (ban đầu chỉ là 120 triệu)
Ký quỹ duy trì mới = 10% x 840 = 84 triệu (ban đầu chỉ là 80 triệu)
Do có lời, NĐT được quyền rút bớt tiền ra khỏi TK ký quỹ. Số tiền tối đa có thể rút là: 160 – 126 = 34 triệu.
Một vài lưu ý
HĐTL hoạt động theo hình thức mark-to-market, hiểu đơn giản là chơi hôm nào tính lời/lãi ngay ngày hôm đó, kéo dài cho đến khi hợp đồng đáo hạn hoặc NĐT quyết định đóng vị thế (bằng cách thực hiện một giao dịch ngược với vị thế đang năm giữ).
Đây là một cuộc chơi có tổng bằng không (zero sum game), nghĩa là lãi của người này là lỗ của người kia, do VSD-trung tâm lưu ký thực hiện bù trừ (lấy tiền của người lỗ chuyển cho người lời)
NĐT nên duy trì mức tiền trong TK ký quỹ cao hơn so với mức yêu cầu. Điều này để tránh trường hợp TK ký quỹ bị giảm xuống dưới mức ký quĩ duy trì như ở TH1. Trong TH1, chỉ cần có thêm 5 triệu trong TK ký quỹ, NĐT đã tránh khỏi việc phải nộp thêm 42,5 triệu trong ngày hôm đó.
Nguồn: RongViet Reseach
Phan Nhật Cường – Chuyên viên Tư vấn Chứng khoán Cao cấp
Điện thoại / Facebook / Viber: 0912.842.224
Skype: dautu.cophieu
Email: dautucophieu68@gmail.com
