Lạm phát tháng 11/2020 giảm theo giá thịt lợn
CPI tháng 11 tăng 1,48% so với cùng kỳ và giảm 0,01% so với tháng trước. Giá thịt lợn vẫn tăng 23% so với cùng kỳ mặc dù tiếp tục giảm 3,4% so với tháng trước, đánh dấu tháng thứ 5 liên tiếp giảm. Giá thịt lợn tăng so với cùng kỳ đóng góp chính vào mức tăng của CPI so với cùng kỳ trong tháng 11. Thịt lợn tiếp tục đóng góp 0,8% vào mức tăng so với cùng kỳ của CPI tháng 11. Giá xăng đóng góp theo hướng làm giảm CPI so với tháng trước trong khi hầu hết các nhóm hàng chính khác giữ ổn định trong tháng 11.
Giá dầu hồi phục sẽ là nhân tố chính đẩy lạm phát tăng trong tương lai
Chúng tôi dự báo lạm phát năm 2021 là 3,4% và năm 2022 là 3,8%. Kịch bản cơ sở của chúng tôi là giá dầu sẽ hồi phục lần lượt 15% và 25% trong năm 2021 và 2022. Dự báo của chúng tôi dựa trên quan điểm chung của thị trường là giá dầu sẽ không hồi phục mạnh do hiện mức độ bất ổn của nền kinh tế thế giới vẫn cao.
Tình hình hiện tại vẫn thuận lợi để thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng
Lạm phát dự kiến sẽ ở dưới 4% trong 2 năm tới, tạo điều kiện để Chính phủ duy trì chính sách nới lỏng tiền tệ, ít nhất cho đến giữa năm 2021. Hiện chính phủ vẫn đang tập trung vào hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Biểu đồ 1: Lạm phát T11/2020: tiếp tục xu hướng giảm 
Lạm phát vẫn trong xu hướng giảm
Giá thịt lợn giảm kéo lạm phát so với cùng kỳ giảm
Lạm phát so với cùng kỳ giảm đáng kể còn 1,48% trong tháng 11/2020 từ 2,47% trong tháng 10. Lạm phát so với cùng kỳ trong tháng 11/2019 là 3,52%. CPI tháng 11/2020 giảm nhẹ 0,01% so với tháng trước do hầu hết các nhóm hàng trong giỏ CPI không biến động nhiều. Giá thịt lợn tăng so với cùng kỳ vẫn đóng góp chính theo hướng đẩy lạm phát so với cùng kỳ tăng (giá thịt lợn tăng 23% so với cùng kỳ). Tuy nhiên, so với tháng liền trước, giá thịt lợn đã giảm liên tiếp 5 tháng qua.
Bảng 2: Lạm phát so với cùng kỳ 
Bảng 3: Lạm phát so với tháng trước 
Lạm phát so với cùng kỳ tiếp tục giảm trong tháng 11
Lạm phát so với cùng kỳ giảm đáng kể còn 1,48% trong tháng 11/2020 từ 2,47% trong tháng 10 và cũng thấp hơn nhiều so với lạm phát so với cùng kỳ trong tháng 11/2019 là 3,52%. Lạm phát so với cùng kỳ giảm do giá thịt lợn tiếp tục giảm cộng với tác động nền so sánh cao cùng kỳ năm ngoái. Hai nhân tố chính ảnh hưởng đến lạm phát so với cùng kỳ là giá thịt lợn và giá xăng; thể hiện ở chỉ số giá nhóm lương thực, thực phẩm và nhóm giao thông vận tải.
Biểu đồ 4: Lương thực thực phẩm là nhân tố chính tác động đến tỷ lệ lạm phát so với cùng kỳ năm ngoái 
Biểu đồ 5: Áp lực lạm phát từ giá thịt lợn đang giảm dần
Chỉ số giá nhóm lương thực, thực phẩm tăng 6,63% so với cùng kỳ trong tháng 11 – Đóng góp 2,35% vào mức tăng chung của CPI so với cùng kỳ trong tháng 11 (tăng 1,48%) (Biểu đồ 4). Giá thịt lợn đã tăng 22,9% so với cùng kỳ và vẫn là nhân tố chính đóng góp vào lạm phát so với cùng kỳ trong tháng 11. Giá thịt lợn đóng góp 0,8% vào mức tăng chung của CPI so với cùng kỳ trong tháng 11; giảm đáng kể từ mức đóng góp 1,7% trong tháng 10. Tuy nhiên giá thịt lợn đã giảm 3,44% so với tháng trước trong tháng 11, đánh dấu tháng thứ 5 liên tiếp giảm.
Nhu cầu mặt hàng thiết yếu chính là gạo tăng trong thời gian có dịch Covid-19, giá gạo đã tăng mạnh 7,4% so với cùng kỳ và đóng góp 0,2% vào mức tăng chung của lạm phát.
Chỉ số giá nhóm giao thông vận tải giảm 13,27% so với cùng kỳ, đóng góp 1,36% theo hướng làm giảm lạm phát chung; cân bằng lại các nhân tố đẩy lạm phát tăng. Giá xăng trong nước vẫn thấp hơn 32% so với cùng kỳ năm ngoái do ảnh hưởng gián tiếp từ sự sụt giảm mạnh của giá dầu vào những tháng trước đó.
Chúng tôi thấy giá xăng bình quân tháng trong tháng 11 giảm 1,32% so với tháng trước, phản ánh mặt bằng giá dầu thế giới thấp trong khoảng thời gian từ giữa tháng 10 đến giữa tháng 11. Xu hướng này sẽ đảo ngược trong những tháng tiếp theo vì có thể dự đoán giá dầu sẽ tăng lên trong thời gian tới, theo đó có thể trở thành áp lực lạm phát chính trong năm sau.
CPI tháng 11 giảm 0,01% so với tháng trước – giá cả hàng hóa và dịch vụ tương đối ổn định trong tháng 11/2020, theo đó CPI tháng 11 chỉ thay đổi một chút so với tháng trước (xem Biểu đồ 6). Giá thịt lợn và giá xăng giảm (lần lượt giảm 3,44% và 1,32% so với tháng trước – lần lượt đóng góp 0,12% và 0,05% theo hướng kéo giảm lạm phát chung) là những nhân tố chính kéo lạm phát so với tháng trước giảm.
Biểu đồ 6: Giá cả tương đối ổn định trong T11/2020 
Biểu đồ 7: Hai nhân tố chính giúp lạm phát giảm so với tháng trước 
Lạm phát dự kiến sẽ tiếp tục thấp trong vài tháng tới – Chúng tôi kỳ vọng những nhân tố mùa vụ xuất hiện cộng với giá xăng tăng sẽ ảnh hưởng đến lạm phát so với tháng trước trong vài tháng tới; tuy nhiên lạm phát so với cùng kỳ dự kiến sẽ vẫn ở mặt bằng thấp. Điều này là do:
- Ảnh hưởng từ nhóm lượng thực, thực phẩm sẽ giảm đi trong những tháng tới. Nguồn cung thịt lợn hơi trong nước đã hồi phục đáng kể. Theo báo cáo hàng tháng của Chính phủ, quy mô đàn lợn cả nước đã tăng 12% so với cùng kỳ tại thời điểm cuối tháng 11, bằng 86% quy mô đàn lợn trước khi xảy ra dịch tả lợn Châu Phi.
- Nhu cầu tích trữ hàng hóa sẽ giảm đi khi vắc xin Covid-19 được tiêm chủng rộng rãi.
- CPI trong giai đoạn tháng 12/2019 đến tháng 3/2020 rất cao.
Chúng tôi ước tính CPI tháng 12/2020 sẽ tăng nhẹ so với cùng kỳ và so với tháng trước. Nhân tố chính đẩy lạm phát so với tháng trước tăng có lẽ là nhóm hàng giao thông vận tải vì chúng tôi dự đoán giá xăng trong nước sẽ tăng.
Giá dầu thế giới đã tăng 15% trong 30 ngày qua. Thông tin về nhiều loại vắc xin Covid-19 cộng với kỳ vọng OPEC và OPEC+ sẽ hoãn hoặc hạn chế việc tăng sản lượng dự kiến thực hiện vào tháng 1 đã hỗ trợ đáng kể cho giá dầu trong thời gian gần đây.
CPI bình quân 12 tháng trong năm 2020 có thể chỉ tăng 3,3%; thấp hơn dự báo của chúng tôi là 3,5% và mục tiêu của Chính phủ là 4%.
Chúng tôi vẫn duy trì dự báo của mình – Chúng tôi dự báo lạm phát năm 2021 là 3,4% và năm 2022 là 3,8%. Giá dầu tăng sẽ là động lực chính đẩy lạm phát tăng. Dự báo giá dầu sẽ tăng 15% trong năm 2021 và 25% trong năm 2022 (vui lòng tham khảo báo cáo Điều chỉnh giảm dự báo lạm phát, ngày 10/11/2020, HSC). Dự báo của chúng tôi dựa trên quan điểm chung là giá dầu sẽ không tăng nhanh do vẫn còn nhiều bất ổn xung quanh đà hồi phục của nền kinh tế thế giới.
Tình hình thuận lợi để thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng
Lạm phát dự kiến sẽ dưới 4% trong 2 năm tới; chênh lệch giữa lãi suất tiền gửi (kỳ hạn 12 tháng) và lạm phát (tốc độ tăng CPI so với cùng kỳ) ở mức cao (Biểu đồ 8). Xu hướng lạm phát sẽ tạo điều kiện cho Chính phủ duy trì chính sách tiền tệ lỏng hiện tại, ít nhất cho đến giữa năm 2021. Hiện trọng tâm chính sách của Chính phủ là hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Từ đầu năm, NHNN đã 3 lần hạ lãi suất điều hành chủ chốt với tổng mức giảm là 200 điểm phần trăm. Lãi suất tái cấp vốn đã giảm xuống còn 4% và lãi suất tái chiết khấu giảm xuống 2,5% (Biểu đồ 9). Các NHTM đã giảm lãi suất tiền gửi từ 50 đến 150 điểm phần trăm kể từ cuối năm 2019 trong khi các NHTM cũng hạ lãi suất cho vay đối với một số khách hàng. Ngoài ra, NHTM còn thực hiện tái cấu trúc các khoản vay.
Biểu đồ 8: Chênh lệch giữa lãi suất tiền gửi và CPI hiện ở mức cao 
Biểu đồ 9: Lãi suất điều hành giảm 200 điểm phần trăm tính từ đầu năm 
Dự báo kinh tế vĩ mô của HSC 
Nguồn: HSC
